Damar Sertliği Nedir?
En yaygın kardiyovasküler hastalıklardan biri de ateroskleroz, diğer adıyla arteriosklerozdur. Özellikle 40-45 yaş üstü bireylerde görülen ateroskleroz, tedavi edilmediği takdirde geri dönüşü olmayan sonuçlara yol açabilir.
Damar sertliği nedir?
Sağlıklı bireylerde damarlar esnek bir yapıya sahiptir ve bu yapılarından dolayı zaman zaman genişleme veya daralma eğilimindedirler. Bu sayede kan akış hızı gibi birçok faktör kontrol altında tutulabilir. Aterosklerozlu bireylerde ise kolesterol birikimi ve damar duvarlarında bağ dokusu oluşumunun artması sonucu sertleşme ve esneklik kaybı meydana gelir. Damarların bu sertleşmiş kısımlarından iç kısımlara doğru oluşan aterom plakları zamanla damarın tıkanmasına ve kan akışının engellenmesine neden olarak ölümle sonuçlanabilen ciddi sorunlara zemin hazırlar. Özellikle beyin kanaması ve kalp krizi gibi en çok ölüme neden olan hastalıkların çoğunun temel nedeni arteriosklerozdur.
Damar sertliğinin belirtileri nelerdir?
Hastalığın genellikle belirli bir belirtisi yoktur ancak neden olduğu diğer önemli sağlık sorunlarıyla kendini gösterir. Görülen belirtiler damar sertliğinin oluştuğu bölgeye göre değişir. Kalp atardamarlarında sertleşme olması durumunda kalp kasının kasılıp gevşemesinde bazı sorunlar ortaya çıkar ve bu durum kalpte ritim bozukluğu gibi birçok ciddi soruna neden olur. Bu gibi durumlarda göğüs ağrısı ve vücudun çeşitli yerlerinde morarmalar görülebilir. Koroner atardamar tıkanıklığı durumlarında kalp krizi riski de oldukça yüksektir. Ayak veya bacaklardaki atardamarların sertleşmesi kramp ve spazmlar şeklinde kendini gösterebilir. Beyindeki atardamarların sertleşmesi ise görme ve konuşma bozuklukları, bilinç kaybı ve benzeri durumlara neden olur. Böbreklerde damar sertliği olması durumunda ise böbrek fonksiyonlarının bozulması nedeniyle böbrek yetmezliği, hipertansiyon gibi çeşitli sorunlar görülebilir.
Aterosklerozun nedenleri
Hastalığın gelişiminde genetik ve çevresel faktörler rol oynarken, ailesinde ateroskleroz öyküsü olan kişilerde hastalığa yakalanma riski çok daha yüksektir. Hastalık yaşlı bireylerde daha sık görülür çünkü damarlardaki yapısal bozuklukların onarımı yavaşlar. Bunlara ek olarak, ateroskleroz gelişiminde riski artıran faktörler şu şekilde sıralanabilir:
Erkek cinsiyet
Kadınlarda menopoz sonrası dönemde östrojen hormonunun koruyucu etkisinin azalması Kanda toplam kolesterol, LDL kolesterol ve trigliserid düzeylerinin yüksek, iyi kolesterol olarak bilinen HDL kolesterol düzeyinin düşük olması (dislipidemi) Sigara içmek Yüksek tansiyon Diyabet ve obezite Yetersiz fiziksel aktivite Sağlıksız beslenme Stresli yaşam
Damar sertliği nasıl teşhis edilir?
Ateroskleroz şüphesi uyandıran herhangi bir hastalık gözlenirse veya bu hastalık ailede yaygın olarak görülüyorsa, hastalığı teşhis etmek için çeşitli ara yöntemler kullanılır. Bunlardan bazıları şunlardır:
Anjiyografi Doppler ultrason Stres testi Sintigrafi Bilgisayarlı tomografi
Damar sertliğinde tedavi yöntemleri nelerdir?
Çeşitli görüntüleme teknikleri kullanılarak ateroskleroz tanısı konulduktan sonra ilk olarak herhangi bir bölgede tıkanıklık olup olmadığı kontrol edilir. Tedavi sürecinde tercih edilecek yöntem hastalığın yaygınlığına göre değişmektedir. Çok ileri seviyede olmayan vakalarda ilaç tedavisi uygulanabilirken, daha ciddi vakalarda bypass cerrahisi ve minimal invaziv cerrahi yöntemleri ile hastalık tedavi edilmektedir. Son yıllarda gelişen minimal invaziv cerrahi yöntemi, küçük kesilerle yapılabilmesi ve kalbi daha az yorması nedeniyle hastalığın tedavisinde sıklıkla tercih edilmektedir. Gangren oluşumu nedeniyle kesilme riski olan ayaklarda oldukça etkili olan bu tedavi, tıkalı damarlara küçük bir kesiden verilen özel ilaçlar yardımıyla lokal anestezi altında yapılır.
Kalp krizi, beyin kanaması gibi yüksek ölüm riski taşıyan hastalıkların başlıca nedenleri arasında yer alan ve yaygın bir hastalık olan damar sertliğinden korunmak için özellikle risk grubunda bulunan kişilerin düzenli sağlık taramaları yaptırmaları gerekmektedir. Ayrıca damar sertliği tanısı konulan kişilerde rutin kontroller aksatılmadan yapılmalı ve tedavi süreci hekim önerileri doğrultusunda titizlikle planlanmalıdır.
Bir yanıt bırakın