Gıda maddelerinin vücutta oluşturduğu her türlü olumsuz durum genel olarak gıda alerjisi olarak tanımlanmaktadır. Ancak gıda maddelerinin vücutta oluşturduğu reaksiyonlar gıda intoleransı ve gıda alerjisi olarak ikiye ayrılmaktadır. Birbirleriyle sıklıkla karıştırılan bu kavramlar aslında çok farklı iki durumdur.
Gıda intoleransı nedir?
Gıda intoleransı, tüketilen bir gıdadaki bir maddeye karşı sindirim sisteminin verdiği tepki olarak tanımlanır. Gıdadaki bir madde kişinin sindirim sistemi tarafından sindirilemez veya düzgün bir şekilde parçalanamaz. Bu, sindirim sistemini tahriş eder ve hasara neden olur. Gıda intoleransının nedeni, bir enzim eksikliği veya gıdadaki maddeyi sindirememe durumudur. Örneğin, laktoz intoleransı, sütteki laktoz karbonhidratını sindiren laktaz enziminin eksikliği sonucu ortaya çıkar.
Gıda alerjisi nedir?
Gıda alerjisi, bağışıklık sisteminin tüketilen bir gıdadaki bir maddeye verdiği tepki olarak tanımlanır. Vücut, gıdadaki bir maddeye, genellikle bir proteine karşı savunma sistemini harekete geçirir ve IgE adı verilen bir antikor türü oluşturur. Alerjeni içeren gıda tekrar tüketildiğinde, daha önce üretilen antikor histamin adı verilen bir kimyasalın salınmasına neden olur. Histamin, kişinin belirli bir gıda proteinine karşı aşırı duyarlılık göstermesine neden olur. Buğday, soya ürünleri, yumurta, süt, çilek, badem ve ceviz en yaygın alerjenik gıdalardır.
Gıda intoleransının belirtileri nelerdir?
Bir kişide gıda intoleransı varsa, bu durum kişi o gıdayı ilk yediğinde ortaya çıkabilir. Gıda intoleransını etkileyen gıda miktarı, vücudun az miktarda tüketildiğinde kabul ettiği miktardır, yüksek miktarlar ise rahatsızlığa neden olabilir. Gıda intoleransının belirtileri:
Mide ağrısı, mide krampları, midede yanma hissi,
Mide bulantısı ve kusma,
Mide ve bağırsaklarda gaz, kramplar ve şişkinlik,
Baş ağrısı, sinirlilik, halsizlik, yorgunluk,
ishal,
Gıda alerjisinin belirtileri nelerdir?
Bir kişide gıda alerjisi varsa, kişi o gıdayı ilk yediğinde hiçbir şey hissetmeyebilir. Alerjik olup olmadıkları, gıda ikinci kez tüketildiğinde belirlenir. Gıda alerjisi semptomları hafif veya oldukça şiddetli olabilir. Gıda alerjisi semptomları:
Mide ağrısı, bulantı, kusma,
Ciltte kaşıntı, döküntü, kurdeşen,
Dil, boğaz veya gözlerde şişme,
Göğüs ağrısı, nefes darlığı, aniden kendini iyi hissetmeme hissi,
Düşük tansiyon, baş dönmesi,
Bayılma ve anafilaktik şok.
Gıda intoleransı nasıl teşhis edilir?
Gıda intoleransı, eleme diyeti veya gıda intolerans testi ile teşhis edilebilir. Eliminasyon diyetinde, sorunlu gıdaları tespit etmek için, şüpheli gıdalar bir doktor veya diyetisyen gözetiminde diyetten tamamen çıkarılır ve daha sonra bu gıdalar tek tek diyete geri eklenir. Semptomları inceleyerek hangi gıdaların gıda intoleransına neden olduğunu anlamak mümkündür. Gıda intolerans testinde, kişilerin mantar, boya, ilaç ve gıda gibi birçok maddeye karşı duyarlılıkları test edilir ve diyetleri bu testin sonuçlarına göre ayarlanır.
Gıda alerjisi nasıl teşhis edilir?
Gıda alerjisi tanısında, vücudun alerjene karşı ürettiği IgE antikorlarının düzeyleri ölçülür. Peki, tanı koymada önemli rol oynayan alerji testi nasıl yapılır? Gıdaya özgü yanıtlar veren solunum testleri, kan ve cilt alerji testleri yapılır. Gıda tüketildikten sonra kişinin kanı alınarak IgE düzeylerine bakılır. Aynı şekilde şüphelenilen gıdayı içeren kitler cilde uygulanır ve yanma, kızarıklık, kaşıntı, döküntü gibi sonuçlar takip edilir. Tüm test sonuçlarının uzman hekim tarafından incelenmesi ve gıda alerji testinin doğru yorumlanması büyük önem taşır.
Gıda intoleransının tedavi yöntemleri nelerdir?
Gıda intoleransının tek tedavisi, intoleransa neden olan gıdayı diyetten çıkarmak veya vücudun tolere edebileceği miktarlarda tüketmektir. İntoleransa neden olan gıda, vücudun tüketmesi gereken temel bir gıda ise, bunun yerine aynı özelliklere sahip başka bir gıda tüketmek çok önemlidir. Gluten intoleransı nedeniyle buğday tüketmemek, B vitamininin yetersiz alınmasına neden olabilir. Bu durumda kişi buğday yerine mısır unu, darı, esmer pirinç, karabuğday ve kinoa gibi glutensiz gıdalar tüketebilir.
Gıda alerjisi tedavi yöntemleri nelerdir?
Gıda alerjilerinin tek tedavisi gıda alerjisi testi, yani alerjiye neden olan gıdanın diyetten çıkarılmasıdır. Ancak ne kadar dikkatli olursanız olun, bazı durumlarda dışarıda yenen gıdalarda alerjenlerle karşılaşmak mümkündür. Bu nedenle, hafif alerjik reaksiyonları önlemek için antihistaminikler kullanılabilir. Bu ilaçlar kaşıntı ve kurdeşen gibi şikayetleri azaltmaya yardımcı olur. Daha ciddi alerjik reaksiyonlar için epinefrin enjeksiyonu yapılabilir ve acil servise gidilebilir.
Bir yanıt bırakın