Epilepsi nasıl teşhis edilir?
Epilepsi tanısı koymak için nöbet tipinin iyi tanımlanması gerekir. Bu nedenle nöbeti görmüş kişilere ihtiyaç vardır. Hastalık çocuk veya yetişkin nörologlar tarafından takip edilir. Hastaya tanı koymak için EEG, MRI, bilgisayarlı tomografi ve PET gibi tetkikler istenebilir. Epilepsi semptomlarının bir enfeksiyondan kaynaklandığı düşünülüyorsa kan testleri de dahil olmak üzere laboratuvar testleri faydalı olabilir.
Elektroensefalografi (EEG), epilepsi tanısı için çok önemli bir testtir. Bu test sırasında, kafatasına yerleştirilen çeşitli elektrotlar sayesinde beyinde meydana gelen elektriksel aktiviteler kaydedilebilir. Bu elektriksel aktiviteler hekim tarafından yorumlanır. Normalden farklı anormal aktivitelerin tespiti, bu bireylerde epilepsi varlığını gösterebilir.
Bilgisayarlı tomografi (BT), kafatasının kesitsel görüntülenmesini ve incelenmesini sağlayan bir radyolojik incelemedir. BT ile doktorlar beyni kesitsel olarak inceler ve nöbetlere neden olabilecek kistleri, tümörleri veya kanama alanlarını tespit eder.
Manyetik rezonans görüntüleme (MRG), beyin dokusunun ayrıntılı incelenmesine olanak sağlayan ve epilepsi tanısında yararlı olan bir diğer önemli radyolojik incelemedir. MR ile beynin çeşitli bölgelerinde epilepsinin gelişmesine neden olabilecek anormallikler tespit edilebilir.
Pozitron emisyon tomografisi (PET) incelemesi, beynin elektriksel aktivitesini incelemek için düşük dozda radyoaktif madde kullanır. Bu madde intravenöz olarak verildikten sonra, maddenin beyne geçmesi beklenir ve bir cihaz yardımıyla görüntüler alınır.
Epilepsi nasıl tedavi edilir?
Epilepsi ilaçla tedavi edilir. Epileptik nöbetler büyük ölçüde ilaçla önlenebilir. Epilepsi ilaçlarını tedavi boyunca düzenli kullanmak çok önemlidir. İlaçlara yanıt vermeyen hastalar olduğu gibi, çocukluk çağı epilepsisi gibi yaşla birlikte geçebilen epilepsi türleri de vardır. Ayrıca ömür boyu süren epilepsi türleri de vardır. İlaçlara yanıt vermeyen hastalara cerrahi tedavi uygulanabilir.
Nöbetleri önleyebilen çok sayıda dar spektrumlu antiepileptik ilaç mevcuttur:
Karbamazepin içeren antiepileptik ilaçlar, temporal kemiklerin (temporal lob) altında bulunan beyin bölgesinden kaynaklanan epileptik nöbetlerde faydalı olabilir. Bu ilaçlar birçok başka ilaçla etkileşime girdiğinden, hekimleri diğer sağlık sorunları için kullanılan ilaçlar hakkında bilgilendirmek önemlidir. Benzodiazepin türevi olan klobazam, absans ve fokal nöbetlerde kullanılabilir. Sakinleştirici, uyku artırıcı ve kaygı giderici etkileri olan bu ilaçlar küçük çocuklarda da kullanılabilir. Bu ilaçların kullanımından sonra nadir ancak ciddi alerjik cilt reaksiyonları oluşabileceğinden dikkatli olunmalıdır. Divalproeks, gama-aminobütirik asit (GABA) adı verilen bir nörotransmitter üzerinde etki eden bir ilaçtır ve absans, fokal, kompleks fokal veya çoklu nöbetlerin tedavisinde kullanılabilir. GABA beyinde inhibitör (aktiviteyi durduran, yavaşlatan) etkiye sahip bir madde olduğundan, bu ilaçlar epileptik nöbetlerin kontrolünde faydalı olabilir. Etosüksimid ilaçları tüm absans nöbetlerinin kontrolünde kullanılabilir. Fokal nöbetlerin tedavisinde kullanılan bir diğer ilaç türü ise gabapentin ilaçlarıdır. Gabapentin içeren ilaçların kullanımından sonra diğer antiepileptik ilaçlara göre daha fazla yan etki görülebileceğinden dikkatli olunmalıdır. Epileptik nöbetleri kontrol altına almak için kullanılan en eski ilaçlardan biri olan fenobarbital ilaçlar, jeneralize, fokal ve tonik-klonik nöbetlerde faydalı olabilir. Antikonvülsan (nöbet önleyici) etkilerinin yanı sıra uzun süreli sedatif etkileri nedeniyle fenobarbital ilaçlar kullanımdan sonra aşırı uyuşukluğa neden olabilir. Fenitoin ilaçları sinir hücrelerinin zarlarını stabilize eden bir diğer ilaç türüdür ve uzun yıllardır antiepileptik tedavide kullanılmaktadır. Bu ilaçlara ek olarak, farklı stillerde nöbet geçiren ve beynin farklı bölgelerinde aşırı aktivasyon sonucu nöbet geçiren hastalar daha geniş spektrumlu antiepileptik ilaçlar kullanabilirler: Klonazepam, miyoklonik ve absans nöbetlerini önlemek için reçete edilebilen uzun etkili bir benzodiazepin türevi antiepileptik ilaçtır. Lamotrijin içeren ilaçlar, birçok epileptik nöbet türünde faydalı olabilen geniş spektrumlu antiepileptik ilaçlar arasındadır. Bu ilaçların kullanımından sonra Stevens-Johnson Sendromu adı verilen nadir ancak ölümcül bir cilt rahatsızlığı ortaya çıkabileceğinden dikkatli olunmalıdır. 5 dakikadan uzun süren veya aralarında çok fazla zaman olmadan art arda oluşan nöbetler status epileptikus olarak tanımlanır. Başka bir benzodiazepin türevi aktif madde olan lorazepam içeren ilaçlar, bu tür nöbetleri kontrol etmede faydalı olabilir. Levetiracetam içeren ilaçlar, fokal, jeneralize, absans veya diğer birçok nöbet türünün birinci basamak tedavisinde kullanılan ilaç grubudur. Her yaş grubunda kullanılabilen bu ilaçların bir diğer önemli özelliği ise epilepsi tedavisinde kullanılan diğer ilaçlara göre daha az yan etkiye neden olmalarıdır. Bu ilaçların dışında, GABA üzerinden etki eden valproik asit içeren ilaçlar da geniş spektrumlu antiepileptik ilaçlar arasında yer almaktadır.
Epilepsi nöbeti geçiren birine nasıl yardım edilebilir?
Yakınınızda nöbet geçiren biri varsa şunları yapmalısınız:
Öncelikle sakin olun ve hastayı kendine zarar vermeyeceği bir pozisyona getirin. Onu yan yatırmak en iyisi olacaktır. Hareketleri zorla durdurmaya, çenesini açmaya veya dilini dışarı çıkarmaya çalışmayın. Hastanın kemerini, kravatını ve başörtüsünü gevşetin. Ona su içmeye çalışmayın, boğulabilir. Epilepsi nöbeti geçiren bir kişiyi canlandırmaya gerek yoktur.
Epilepsi hastalarının dikkat etmesi gerekenler:
İlaçlarınızı zamanında alın. Epilepsi hastası olduğunuzu belirten bir kart taşıyın. Ağaçlara tırmanmak, balkon ve teraslardan sarkmak gibi aktivitelerden kaçının. Tek başınıza yüzmeyin. Banyo kapısını kilitlemeyin. Televizyon gibi sürekli yanıp sönen bir ışığın önünde uzun süre kalmayın. Egzersiz yapabilirsiniz ancak susuz kalmamaya dikkat edin. Aşırı yorgunluktan ve uykusuzluktan kaçının. Başınıza darbe almamaya dikkat edin.
Epilepsi hastaları hangi meslekleri yapamaz?
Epilepsi hastaları pilotluk, dalgıçlık, cerrahi, kesme ve delme makineleriyle çalışmayı gerektiren işler, yüksekte çalışmayı gerektiren işler, dağcılık, araba kullanma, itfaiyecilik ve polislik ve askerlik gibi silah kullanımını gerektiren işler gibi mesleklerde çalışamazlar. Ayrıca epilepsi hastaları, işyerlerine durumlarını bildirmelidir.
Bir yanıt bırakın